Skip to main content

Buurtbemiddelaars en hun rol in de wijk - Lenneke Overmaat - Trancity

Geschreven op .

Schilders maart20140049 Mobile Buurtbemiddeling is een doeltreffende aanpak die in steeds meer gemeenten gebruikt wordt bij burenruzies. Buurtbemiddelaars zijn vrijwilligers die buren in gesprek brengen om samen een oplossing te vinden voor hun conflict. Zij zien daarbij hoe stadswijken veranderen in bevolkingssamenstelling door de toename van het aantal 'verwarde' mensen, van statushouders en van gezinnen met een verschillende culturele achtergrond. Ook merken zij dat nieuwe bewoners minder vaak het initiatief nemen om kennis te maken met hun buren. Deze ontwikkelingen leiden tot een toename van burenoverlast en burenruzies worden complexer. Dat doet een groter beroep op het vakmanschap van de buurtbemiddelaars. Bij discussies over de toekomst van de wijkontwikkeling mag hun rol wel wat prominenter in beeld.


Geen rijdende rechters
Het aantal aanvragen voor buurtbemiddeling neemt toe, het afgelopen jaar een landelijke stijging van 15 %, van 13.000 naar 15.000 aanmeldingen. En steeds meer gemeentes zetten een buurtbemiddelingscoördinatiepunt op, in oktober 2018, 299 volgens cijfers van het CCV (Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid). Het landelijk gemiddelde slagingspercentage van buurtbemiddeling is 70%. Dat percentage is niet gezakt ondanks de toenemende complexiteit van buurtbemiddeling en waarschijnlijk komt dat mede door succesvolle doorverwijzing naar andere instanties.

Meer dan tien jaar geef ik communicatietrainingen aan deze groep gemotiveerde buurtbemiddelaars die veelal naast hun betaalde baan, zich in de avonduren vrijwillig inzetten om hun buren te helpen samen een oplossing te vinden voor hun problemen. Vaak worden zij door bewoners verward met de rijdende rechter, die het oordeel velt en een schuldige aanwijst. Buurtbemiddelaars zijn helemaal niet gelukkig met deze vergelijking, zij staan niet 'boven de zaak' maar naast hun buren, als onpartijdige gesprekspartners die een beroep doen op het oplossingsgerichte vermogen van de buren. Het effect daarvan is dat als de buren een oplossing vinden, zij daar beiden achter staan en de kans op duurzaam succes groter is.

Burenruzies worden complexer
De belangrijkste reden voor burenruzies is geluidsoverlast; blaffende honden, schreeuwende kinderen in de tuin, klussen op zondag, rennen op de trap, met deuren slaan. Ook gebrekkige communicatie, schelden en bedreigen in plaats van in gesprek gaan met elkaar, is een belangrijke aanleiding voor een burenruzie. En die ruzies worden complexer door de eerder genoemde veranderende bevolkingssamenstelling. Zeker als het gaat om verwarde personen of statushouders met een traumatisch verleden, zijn de problemen soms zo complex, dat hulp van andere instanties nodig is.
Daardoor wordt een steeds groter beroep gedaan op het vakmanschap van de buurtbemiddelaars.
Dat betekent dat buurtbemiddelaars meer moeten samenwerken met ggz, politie, maatschappelijk werk en woningbouwverenigingen. En ook blijkt steeds meer de noodzaak om preventief te werk te gaan in samenwerking met welzijnsorganisaties. Deze ontwikkelingen vragen dat de teams van  buurtbemiddelaars diverser van samenstelling zijn waardoor er meer kennis is van verschillende culturele achtergronden en dat ze kunnen samenwerken met andere instanties en ook met tolken.

Enthousiaste vrijwilligers
De meeste buurtbemiddelaars vinden dat het vrijwilligerswerk daardoor alleen maar boeiender wordt. Het enthousiasme en de inzet is groot en veel bemiddelaars vinden het een dankbare taak die hen veel voldoening geeft.
Dat ze altijd in duo's samenwerken, geeft hen de mogelijkheid elkaar aan te vullen tijdens het bemiddelingsgesprek en achteraf te reflecteren op het gesprek. Ook krijgen zij regelmatig scholing en bijeenkomsten om kennis en ervaring te delen. Deze extra inzet is niet verplicht want het is vrijwilligerswerk maar het wordt wel dringend verwacht van de vrijwilligers omdat het werk niet vrijblijvend is.

Ik word altijd weer blij als ik met deze groep aan het werk ben. Het is zo'n betrokken, leergierige en enthousiaste groep mensen en ik hoop dat gemeentes het nut en de noodzaak blijven inzien om de lokale buurtbemiddelingspunten financieel te ondersteunen om dit belangrijke vrijwilligerswerk mogelijk te maken.

Voor een leefbare wijk
In Tussen territoriumdrift en burgerkracht, een recent rapport over de huidige wijkontwikkelingen in opdracht van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve Bewoners schetst Vasco Lub een beeld van de huidige wijkproblemen dat zeer herkenbaar moet zijn voor de buurtbemiddelaar. Ook het rapport dat het RIGO maakte voor Aedes (vereniging van woningcorporaties), Veerkracht in het corporatiebezit, laat een vergelijkbaar beeld zien van toenemende problemen in een aantal wijken. Natuurlijk vragen die problemen om structurele oplossingen, maar ondertussen kunnen buurtbemiddelaars waardevol werk doen. Zij komen niet voor in het beleidsverhaal over wijkontwikkeling en ook niet in de sexy lijstjes van stadmakers. Maar daarbij wordt hun rol bij de totstandkoming van een leefbare wijk onderschat.

Lenneke Overmaat heeft een eigen praktijk in communicatie. www.overmaat.nl. Daarnaast is zij partner van Trancity.