Over fysieke en digitale publicaties, over gratis en betaalde informatie / Simon Franke - Trancity
Een uitgever maakt fysieke boeken voor verkoop via boekhandel en webwinkel en opent een extra markt met een epub versie, meestal voor een wat lagere prijs dan het ‘echte’ boek. In februari van dit jaar publiceerde trancityxvaliz Binding Genoeg, de stad en het geheim van aangenaam samenwonen, een essay van Annemarie Kok in onze nieuwe serie Stadsessays. We kozen voor een andere aanpak dan gebruikelijk: de focus lag op gratis downloads met als ‘bijproduct’ een gedrukte versie. We maken negen maanden later de balans op.
Digitale publicaties
In een recente blog inventariseert Michiel van Raaij, hoofdredacteur van Architectenweb, de ontwikkelingen van digitale architectuurboeken; waar niet veel schot in zit. Van Raaij wijt dat voornamelijk aan de formats van e-publicaties, die te weinig mogelijkheden bieden voor illustraties en zonder foto’s en illustraties is een architectuurboek niet compleet. Natuurlijk kan je ook epubs maken met illustraties etc, maar dat maakt het wel meteen veel duurder en ingewikkelder, dus hij heeft een punt. Maar ook in ‘gewone’ leesboeken ontwikkelt de markt voor epubs veel trager dan verwacht. In de Verenigde Staten loopt de verkoop op dit moment zelfs terug. Het blog van Michiel van Raaij was voor mij aanleiding om eens te kijken hoe het ons met Binding Genoeg is vergaan.
Zoveel mogelijk lezers
Binding Genoeg kan je gratis downloaden, voor een gedrukt exemplaar moet je betalen. De auteur, de opdrachtgever van de auteur en wij als uitgevers hadden één doel: zoveel mogelijk lezers vinden voor het essay. Bij verschijnen formuleerden we ook het doel van de serie Stadsessays: ‘Een bijdrage aan het publiek debat over ruimtelijke en sociaaleconomische thema’s. Een ‘plek’ voor analyse, verdieping en reflectie, maar ook voor stellingname en discussie.’
Pdf of epub
We bieden de digitale uitgave aan in twee formats, een pdf en een epub. We hebben het formaat van de fysieke uitgave zo gekozen dat er liggend twee pagina’s op een A4 passen. De pdf is dus ideaal om zelf thuis uit te printen als je geen zin hebt om digitaal te lezen. De epub is zo gemaakt dat je de tekst op elk medium (telefoon, laptop, tablet) kunt lezen. Het formaat past zich aan. Persoonlijk vind ik de epub erg prettig en bruikbaar. Ik koop ook wel andere boeken in epub format. Ik verwachtte daarom dat Binding Genoeg vooral in epub zou worden gelezen. Niets is minder waar. De pdf is bij ons circa 900 maal gedownload, de epub 250 maal en van de gedrukte versie verkochten we zo’n 200 exemplaren. Die downloads zullen er nog wel wat meer zijn, want hoewel dat niet de bedoeling was, is de pdf na download her en der op eigen websites van organisaties herplaatst.
Gratis of betaalde informatie
Zijn hier conclusies aan te verbinden? Ik denk dat in een tijd dat er op internet een eindeloze stroom van gratis informatie is, consumenten maar beperkt bereid te zijn te betalen voor digitale informatie. Voor gratis digitale publicaties is wel degelijk interesse. Je ziet ook dat het populair is in academische kringen waar toch al een discussie gaat over de wens om open source te werken in plaats van de kostbare afhankelijkheid van wetenschappelijke uitgevers. Ook allerlei organisaties bieden gratis publicaties aan als verlengde van hun pr-beleid.
Uitgeversrol
Hebben uitgevers nog een rol als niet de consument maar de producent betaalt voor ons werk? Kennelijk wel, Binding Genoeg kreeg de verzorging die een goede publicatie nodig heeft en wist een doelgroep te bereiken. Dat is zo bij fysieke boeken en bij digitale publicaties niet anders.
Waarom de pdf zoveel populairder is dan de epub vind ik moeilijk te verklaren. Willen lezers liever een tekst thuis printen dan digitaal lezen?
Respons
Overigens zijn wij en de auteur zeer tevreden over het succes van dit model voor Binding Genoeg. Er zijn meer downloads dan we tevoren hadden verwacht. Het essay roept veel reactie op en de auteur krijgt meer aanvragen voor lezingen en andere bijeenkomsten dan ze kan en wil honoreren.